29 grudnia 2022
Cena sukcesu. Koreańska „gorączka edukacyjna” – inspiracja czy ostrzeżenie?
Jeszcze w latach pięćdziesiątych XX wieku gospodarka Korei Południowej nie różniła się zbytnio od gospodarki krajów Afryki Subsaharyjskiej (jeśli liczyć wielkość PKB na mieszkańca). Dziś jest jedną z najlepiej prosperujących gospodarek na świecie. Przede wszystkim dzięki zbiorowemu pędowi do edukacji i niezwykłej pracowitości narodu. Koreańczycy płacą za to jednak wysoką cenę.
Wrodzona pracowitość, rywalizacyjność wśród dzieci i całkowite poświęcenie się nauce napędzają edukacyjną gorączkę. Tak mocną, że – aby nieco z nią walczyć – w latach 80. rząd w Seulu zdecydował się zakazać prywatnych korepetycji. Z marnym efektem.
Konfucjańskie korzenie, kapitalistyczne owoce
Choć znany na całym świecie koreański pęd do edukacji rozwinął się na dobre dopiero po zawarciu pokoju przez Koreę Południową – w ramach rozejmu w 1953 r. – jego korzenie sięgają znacznie głębiej. Konkretnie: konfucjanizmu, który był oficjalną filozofią państwa od XV do XX wieku. Zgodnie z jej założeniami, ustawiczne uczenie się i samodoskonalenie człowieka jest drogą do sukcesu społecznego i indywidualnego.
Trudno odmówić Korei Południowej sukcesu. W 1960 r. PKB Korei Południowej na mieszkańca wynosiło 158 dolarów, czyli mniej niż w Nigerii. Obecnie wynosi prawie 35 tysięcy dolarów. Imponujący jest także rozwój czeboli – uprzywilejowanych, wspieranych przez państwo konglomeratów rodzinnych, takich jak Samsung, Hyundai i LG – o których kilkadziesiąt lat temu świat zachodni (ani w ogóle przemysł koreański) nawet jeszcze nie słyszał, a które dziś są symbolem „koreańskiego cudu gospodarczego” i synonimem wysokiej jakości technologii.
Można by długo wymieniać kolejne sukcesy koreańskiej gospodarki. Eksperci są zgodni: są one przede wszystkim zasługą koreańskiego szacunku do edukacji, pracowitości i postawy konkurencyjności, którą rozbudza się tu od najmłodszych lat życia dziecka.
Wszystko dla ocen
W praktyce wygląda to tak: koreańskie dzieci, od najmłodszych lat poddawane presji, na nauce spędzają nawet 18 godzin dziennie. Po skończeniu lekcji w „normalnej” szkole, uczniowie udają się na prywatne zajęcia pozalekcyjne, które codziennie wypełniają ich kalendarz do późnych godzin nocnych. Choć rząd koreański zakazał korepetycji po godzinie 22, w praktyce przepis ten często jest ignorowany. To nie pierwszy raz, kiedy rząd koreański próbuje walczyć z (wartym setki miliardów dolarów) prywatnym rynkiem korepetycji. W latach 80., aby ostudzić gorączkę edukacyjną, całkowicie zakazano korepetycji prywatnych. Zakaz obowiązywał około dekady, podczas której rósł rynek nielegalnych korepetycji.
Koreańscy rodzice, aby zapewnić dzieciom jak najlepsze oceny, są gotowi do skrajnych poświęceń. Opisuje to Frank Ahrens w swojej książce „Seoul man”. W Korei nikogo nie dziwi, gdy cała rodzina przeprowadza się, aby zamieszkać w sąsiedztwie najlepszej szkoły lub prywatnej placówki korepetycyjnej. Codzienna logistyka wielu rodziców skupia się na dowożeniu dzieci na kolejne zajęcia. Z raportu Hyundai Research Institute wynika, że przeciętna koreańska rodzina wydaje 20 procent swoich dochodów na prywatne korepetycje dla dzieci.
O „koreańskiej gorączce edukacyjnej” rozmawiamy także z dr. Romanem Husarskim, naukowcem zajmującym się tematyką Korei i autorem książki „Kraj niespokojnego poranka. Pamięć i bunt w Korei Południowej”, który spędził dwa lata w koreańskich miastach Hankuk i Jeonbuk. – Pośpiech edukacyjny potęgują nie tylko oczekiwania rodzin, ale także system nauczania, w którym najwyższą ocenę może uzyskać jedynie 10% uczniów w klasie. To zaostrza konkurencję – wyjaśnia.
Nagroda i cena
Jej efekty widać nie tylko w rozwoju gospodarczym kraju, ale także w wynikach, jakie osiągają koreańscy uczniowie na tle ich rówieśników z innych krajów. Międzynarodowe testy PISA (obejmujące wszystkie kraje OECD i dziesiątki spoza organizacji), które mierzą wiedzę i umiejętności uczniów (w zakresie czytania, matematyki i nauk ścisłych), od lat plasują koreańskich uczniów w gronie najlepszych na świecie.
Jednocześnie eksperci OECD zwracają uwagę, że choć koreańscy uczniowie przewyższają swoich rówieśników z innych krajów pod względem wydajności poznawczej (mierzonej coraz bardziej krytykowanym testem PISA), to rzadziej od nich podejmują aktywność fizyczną. Niepokój może również budzić stan psychiczny koreańskich studentów. Odsetek koreańskiej młodzieży wyrażającej satysfakcję z życia jest znacznie niższy niż średnia światowa.
Co więcej, według badania przeprowadzonego przez Narodowy Instytut Polityki Młodzieżowej w Seulu koreańscy studenci śpią średnio tylko sześć godzin i trzy minuty. To prawie dwie godziny krócej niż przeciętny nastolatek w pozostałej części świata. A zdecydowanie za mało, aby młody organizm mógł się zregenerować. Badania pokazują, że niedobór snu ma niebezpieczny wpływ na stan psychiczny uczniów, w tym na alarmująco wysoki wskaźnik samobójstw wśród koreańskiej młodzieży.
Podejście holistyczne
Staranność i szacunek dla edukacji Koreańczyków są imponujące. Jednak w Holistic Think Tank wierzymy, że szkoły powinny być przede wszystkim miejscami bezpiecznymi, przyjaznymi, dbającymi nie tylko o rozwój poznawczy uczniów, ale także emocjonalny i społeczny. Stworzona przez nas lista Czego Powinna Uczyć Szkoła stawia dobro uczniów w centrum procesu edukacyjnego.
Marzymy, aby szkoły na całym świecie – oprócz twardej wiedzy, która jest niezaprzeczalną wartością – uczyły także odpowiedzialności za innych i przyrodę, pracy zespołowej oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem, a także gotowości na stawienie czoła wyzwaniom przyszłości. Jeśli takie umiejętności spotkają się z pracowitością i szacunkiem do wiedzy typowym dla Koreańczyków, mamy przepis na edukację dającą nadzieję na lepsze jutro.
Źródła:
- https://plato.stanford.edu/entries/korean-confucianism/
- https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=KR
- https://www.dw.com/en/china-clamps-down-on-cram-schools-but-south-korea-is-a-different-story/a-58760942
- https://www.goodreads.com/book/show/27213204-seoul-man
- https://www.washingtonpost.com/world/s-korea-tries-to-wrest-control-from-booming-private-tutoring-industry/2011/01/12/AFNXQfXC_story.html
- https://czarne.com.pl/katalog/autorzy/roman-husarski?gclid=CjwKCAiA76-dBhByEiwAA0_s9Tfp6QkZSOx-s6BKwgFe0vczCALf7oBAGUGqABJtnFQS0fC7sernwhoCAlsQAvD_BwE
- https://www.oecd.org/pisa/PISA2015-Students-Well-being-Country-note-Korea.pdf
- https://www.nypi.re.kr/brdartcl/boardarticleList.do?brd_id=BDIDX_50Pf920QJifK6uLiy6AXnr&menu_nix=0ChuE9m0&srch_mu_lang=ENG
- https://www.researchgate.net/publication/281169212_Effect_of_Sleep_Duration_on_Suicidal_Ideation_in_Korean_Adolescents