07 listopada 2023

Dzieci są ciekawe świata, ale nauczyciele napotykają na przeciwieństwa

Większość nauczycieli marzy o edukacji, która rozwinie talenty uczniów, pokaże im jak rozwiązywać problemy, sprawnie się komunikować, analizować źródła i współpracować. Jednak ze względu na wymagania systemowe i przestarzałe programy nauczania rzadko są w stanie uczyć w taki sposób.

Author: Karolina Czopek,

Misja

W Holistic Think Tank głęboko wierzymy, że zmiana przyszłości zaczyna się od zmiany szkół. Pokładamy głęboką nadzieję w nowym pokoleniu, które wciąż ma szansę zbudować nowy, lepszy świat. Aby było to możliwe, konieczne jest wyposażenie młodzieży w umiejętności rozumienia siebie, innych, natury. Pokazać im, jak działać w duchu współpracy, komunikacji i szacunku. Wskazać, że ich kreatywność i pasja mogą pomóc im znaleźć nowe rozwiązania.

Wierzymy, że szkoła może wypełnić tę misję.

Praca przed nami

Czeka nas jednak niesamowicie dużo pracy. Dzisiejsze szkoły na całym świecie zazwyczaj nie uczą tego, czego powinny. Wina rzadko leży po stronie nauczycieli. Przyjrzyjmy się szkołom w Libanie, gdzie HTT prowadzi projekt badawczy. Nasi respondenci byli głęboko zaniepokojeni rozwijaniem kompetencji, które wykraczają poza zdobywanie wiedzy teoretycznej: komunikacji, szacunku, rozwiązywania konfliktów, współczucia, proszenia o pomoc, ciekawości, krytycznego myślenia czy umiejętności analizowania źródeł. Nie mają jednak systemowych wytycznych, które zapewniłyby te umiejętności.

Nonsens bezrefleksyjnego wkuwania wiedzy

Chciałabym mieć dodatkowe zajęcia, aby nasi uczniowie mogli stawić czoła wyzwaniom świata, ale libański program nauczania na to nie pozwala, ponieważ jest zbyt wiele przedmiotów do przerobienia – zauważa jedna z nauczycielek, z którymi rozmawialiśmy. System edukacji w Libanie, podobnie jak systemy edukacji w wielu innych krajach, wymaga intensywnego uczenia się za pomocą pamięci. Nauczyciele zwracają uwagę, że zmuszanie dzieci do zapamiętywania informacji jest nieskuteczne z dwóch powodów: po pierwsze, mogą zostać zapomniane, a po drugie – w stale zmieniającym się współczesnym świecie mogą szybko stać się nieaktualne. Tak właśnie stało się z programem „Obywatelstwo” w Libanie. Zdaniem jednego z naszych respondentów, nie ma to już zastosowania. – Dzieci mają świadomość, że tego, czego uczymy je z książek, trudno znaleźć w prawdziwym życiu – zauważyła kolejna nauczycielka.

Zadanie

To pokazuje, jak ważne jest, aby z jednej strony dostarczać szkołom aktualne programy nauczania, z drugiej zaś uczyć uczniów samodzielnego wyszukiwania informacji. Umiejętność wyszukiwania źródeł i ich analizowania to umiejętność niezbędna w dobie fake newsów i nowych mediów. Nauczyciele odgrywają kluczową rolę w procesie wprowadzania zmian: dzieci zawsze chcą wiedzieć więcej, dlatego zapewnienie im przyjemności poszukiwania odpowiedzi na wszelkiego rodzaju pytania pozwala uczniom nauczyć się analizować źródła.

Nasi respondenci krytycznie odnosili się do takich aspektów systemu edukacji, jak ocenianie i uczenie się na pamięć. Uważają, że szkołom brakuje powiązania między różnymi przedmiotami i wspólnego planu zajęć dla całej kadry nauczycielskiej. Choć nasi respondenci starają się uczyć swoich uczniów umiejętności, które będą naprawdę przydatne, ze względu na wymagania systemowe i przestarzały program nauczania, nie jest to zadanie łatwe. Tym bardziej, że nauczyciele często mają poczucie, że zostali sami ze swoją misją. – Mam świadomość, że sama nie jestem w stanie zmienić szkoły. Nauczyciele muszą odnaleźć je w sobie, a to wymaga pracy i zaangażowania – powiedziała nam jedna z nauczycielek. Nasi respondenci w Libanie zauważają, że rozwijanie kluczowych kompetencji uczniów jest zbyt złożone i trudne, aby mogła się tego podjąć tylko jedna osoba.

Naszą misją jest nie pozostawić nikogo z tym bez wsparcia.